De overgang: de omgekeerde puberteit

Waar denk jij aan als je aan de overgang denkt? Denk je dan aan vrouwen waar je niets tegen kunt zeggen, omdat ze een (erg) kort lontje hebben? Of denk je aan vrouwen die met een rood gezicht bij het open raam staan om af te koelen? Je moet er toch gewoon mee leren leven? Je moeder had er misschien ook zoveel last van. Dan moet jij er ook gewoon mee leren omgaan is dan de gedachte. Niets is minder waar, er is wel degelijk wat aan te doen.

De overgang wordt ook wel de omgekeerde puberteit genoemd. In de puberteit hadden we onder andere te maken met onzekerheid, stemmingswisselingen en een onregelmatige menstruatie. Ook in de overgang krijgen we met deze klachten te maken. Vandaar dat wede overgang ook wel de omgekeerde puberteit noemen.

Voordat ik de training “Overgewicht, klachten in de overgang” ging volgen, moest ik altijd aan mijn moeder denken die het met vlagen heel heet had en overal wel een handdoekje had liggen om zich af te kunnen drogen.

Nadat ik de training had gevolgd weet ik veel beter wat er in ons lichaam gebeurt als we in de overgang komen. In de training heb ik geleerd, dat de klachten die we tijdens de overgang krijgen, voor een deel getriggerd worden door onze leefstijl en voeding. Maar wat hebben onze leefstijl en voeding daar dan mee te maken? Hieronder zal ik uitleggen wat je er zelf al aan kunt doen om de klachten hopelijk beperkt te houden. Maar eerst zal ik uitleggen wat de overgang met ons doet.

De overgang
De overgang, ook wel de menopauze genoemd, is een omschakeling naar een niet-vruchtbare fase. Dit hele proces kan gemiddeld 10 jaar duren. In die periode verandert de menstruatiecyclus in een onregelmatige cyclus totdat de menstruatie uitblijft. Op het moment dat de menstruatie een jaar is uitgebleven is de vrouw officieel in de overgang. Dit moment is alleen maar achteraf vast te stellen. Om te kunnen bepalen of een vrouw de laatste fase van de overgang in is gegaan, is het wel van belang dat bijgehouden wordt wanneer de laatste menstruatie was .

Soms wordt er bloed geprikt om vast te stellen of een vrouw in de overgang zit. Van het bloed wordt dan de zogenaamde FSH-waarde bepaald. Deze waarde geeft aan of je in de overgang zit, maar er kan niet afgelezen worden in welke fase je zit. Daarom is het belangrijk in je agenda te noteren wanneer de laatste menstruatie was.

Onderstaand artikel van GezondNu beschrijft hoe je klachten die bij de overgang horen kunt herkennen.

https://gezondnu.nl/dossiers/gezondheid/vrouwelijk-lichaam/overgang/herken-jij-de-premenopauze-wel/

FSH-waarde
Wat is de FSH-waarde? FSH staat voor Folikel Stimulerend Hormoon en is een hormoon die de eierstokken aanzet het onrijpe eicel te ontwikkelen tot een eiblaasje (of folikel). Dit folikel produceert oestrogeen. Het zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies groeit en de afgifte van FSH wordt afgeremd. Tegelijkertijd stimuleert oestrogeen de afgifte uit de hersenen van het andere hormoon LH (Luteïniserend Hormoon). Bij voldoende LH in het bloed wordt de eisprong veroorzaakt.

Verdere groei van baarmoederslijmvlies komt tot stand, waardoor een bevrucht eicel zich nu kan nestelen. Gebeurt dit niet dan daalt de hoeveelheid oestrogeen en progesteron in het bloed, waardoor het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten en de menstruatie volgt.

Als de eicel niet rijp wordt gaat de FSH omhoog. Hoe hoger de FSH-waarde in het bloed, hoe meer moeite het lichaam moet doen om de eicel rijp te krijgen. Dit is een signaal dat het lichaam in de overgang zit. Meer informatie over dit hormoon, kan je vinden op Wikipedia.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Follikelstimulerend_hormoon

Overgangsklachten
Welke klachten kan je krijgen als je in de overgang bent? We maken een onderscheid in typische en A-typische klachten. Hieronder een opsomming van zowel de typische als de A-typische klachten.

Typische klachten
Elke vrouw krijgt te maken met de typische klachten. De één ervaart die klachten erger dan de ander, maar elke vrouw zal er mee te maken krijgen. Typische klachten zijn:

• Opvliegers
• Nachtelijke transpiratie
• Onregelmatige menstruatie
• Gespannen borsten
• Vaginale droogheid
• A-typische klachten

Met de A-typische klachten krijgt niet elke vrouw te maken. A-typische klachten zijn:

• Hoofdpijn
• Spier- en gewrichtspijn
• Droge ogen, mond en/of neus
• Hartkloppingen
• Stemmingswisselingen
• Woede en depressiviteit
• Angsten
• Vergeetachtigheid
• Urineverlies
• Pijn bij het vrijen

Wil je nog meer weten over deze klachten? Op onderstaande website kan je er meer over lezen.

https://www.overgangsklachten.org/

Wat kan je zelf aan de klachten doen?
Het is belangrijk dat je goed naar je lichaam gaat luisteren. Tegenwoordig zijn we erg geneigd maar gewoon door te gaan en de klachten zoveel mogelijk te negeren. Veel vrouwen hebben een baan, een gezin, sociale verplichtingen en zijn misschien ook nog mantelzorger. Kortom, er wordt veel van ze verwacht.

Klachten zoals opvliegers en nachtelijke transpiratie worden getriggerd door een verkeerde leefstijl en verkeerde voeding. Het is daarom belangrijk hier goed naar te kijken. Schrijf bijvoorbeeld eens een tijdje op wanneer je last hebt van opvliegers. Wat heb je gegeten en gedronken? Had je een drukke dag? Had je veel stress? Dit zijn factoren die een grote rol spelen.

Als je weet waardoor de stress veroorzaakt wordt, kan je kijken of je die kunt verminderen. Als je een drukke dag hebt gehad kan je kijken of het wel allemaal nodig was om dat op die ene dag te doen. Misschien kan een bepaalde activiteit ook een dag later gedaan worden, zodat je een moment voor jezelf hebt. Blok tijden of dagen in je agenda, zodat je ook wat tijd voor jezelf hebt. Je kunt bijvoorbeeld een boek gaan lezen, een bad nemen of een wandeling maken.

Ook is het goed om te kijken wat je hebt gegeten en gedronken. Vette maaltijden zijn ook triggers voor de nachtelijke transpiraties. Als je last hebt van nachtelijke transpiraties zorgen deze er weer voor dat je geen goede nachtrust hebt. Je bent niet goed uitgerust, waardoor je sneller geïrriteerd raakt. En als je sneller geïrriteerd bent kan dit weer voor stress-situaties zorgen.

Kortom, alles staat in verband met elkaar.

Het is van belang dat je zorgt voor rust, regelmaat, niet te veel suikers, goede voeding en voldoende beweging. Rust om ervoor te zorgen dat je de drukte van de dag aankan, dat je je bijvoorbeeld niet laat verleiden door zoetigheden om energiesuikers binnen te krijgen.

Om voldoende rust te pakken, is regelmaat van belang. Eet bijvoorbeeld zoveel mogelijk op vaste tijden. Zaken waar je op kunt letten zijn:

• Suikers – als je veel ongezonde suikers neemt, zoals koekjes, zal je lichaam ernaar gaan vragen. Dit zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel snel daalt waardoor je weer snel naar, bijvoorbeeld, koek zal grijpen
• Goede voeding – zorg voor drie gezonde hoofdmaaltijden en drie gezonde tussendoortjes per dag
• Beweging – beweging ontspant, maakt je hoofd leeg en je verbrandt meteen calorieën

Wat doe ik zelf om fit te blijven tijdens de overgang?
Ik probeer in ieder geval zoveel mogelijk gezond te eten. Daarnaast vermijd ik zoveel mogelijk vette maaltijden, omdat ik weet dat ik daar later op de avond of in de nacht last van krijg. Verder probeer ik goed mijn rust te pakken. Zeker als ik een nacht minder goed heb geslapen. Verder probeer ik veel te bewegen. Ongeveer vier jaar geleden ben ik gaan hardlopen. Dit probeer ik twee à drie keer in de week te doen. Op de andere dagen maak ik een wandeling.

Wil je nog meer weten of wil je er actief mee aan de slag?

De Mates Academie heeft een online leeromgeving over de overgang ontwikkeld.

https://www.matesacademie.nl/overgangonline

Hoe nu verder?
Je hebt nu een goed inzicht in de klachten rondom de overgang en wat je daar zoal aan kunt doen. De volgende stap is dat je zelf aan de slag kunt.

Wil je het volgende weten:

• hoe stel je een gezond dagmenu samen
• waar moet je op letten om af te vallen
• wat je aan je leefstijl kunt doen

Neem dan gerust vrijblijvend contact op. Samen kunnen we jouw situatie bespreken en als je dat wilt maken we een plan. Zo kunnen we jou zo goed mogelijk helpen je klachten bij de overgang te verminderen.